Vergeet spaghetti snijden of dubbeldippen, als je het mij vraagt is eten weggooien de grootste zonde die je in de keuken kunt begaan. Ik kan dan ook behoorlijk fel reageren wanneer ik zie dat mensen voedsel weggooien (mijn huisgenootjes kunnen dit bevestigen). In dit artikel vertel ik je waarom en ik vertel je hoe je voorkomt dat de jouw voedsel in de prullenbak belandt.
The facts
Wereldwijd wordt maarliefst een derde van het voedsel weggegooid. Natuurlijk zijn wij als consument daar niet volledig verantwoordelijk voor, een deel van het voedsel wordt door grotere partijen zoals producenten en supermarkten verspild. Toch betekent dit niet dat je als consument simpelweg de schuld (en verantwoordelijkheid) op de Appie of Unilever kunt afschuiven. De gemiddelde Nederlandse consument gooide vorig jaar namelijk zo’n 41 kilo voedsel weg. 41 kilo per persoon! Daarmee zijn consumenten de grooste verspillers. Zij zijn verantwoordelijk voor 30 procent van de totale voedselverspilling. Het cliche ‘verbeter de wereld, begin bij jezelf’ gaat hier dus zeker op. Toch is er ook goed nieuws. De overheid ziet namelijk in dat food waste een serieus probleem is en probeert de aantallen terug te dringen. En met succes, want ondanks dat de 41 kilo verspild voedsel per persoon in 2016 veel te veel is, was dit wel een daling ten opzichte van 2010. Toen gooiden we met zijn allen nog 48 kilo eten weg. Ook in de gehele voedselketen is een kleine daling in de cijfers te zien.
Wat is er zo erg aan dit boterhammen en kroppen sla die in de prullenbak belanden?
Nu denk je misschien ‘Oke, 41 kilo aan voedsel dat we per persoon weggooien, zonde – vooral voor je eigen portemonnee – maar wat is nu het probleem?’. Allereerst vind ik het een soort van asociaal om goed eten weg te gooien, wanneer je beseft dat er zo veel mensen in de wereld geen eten hebben. Inmiddels ben ik niet meer zo naïef dat ik denk dat die boterham die ik niet meer op krijg ook wel in een enveloppe naar Afrika verzonden kan worden, en hetzelfde geldt voor die bergen eten die wij hier ‘over’ hebben, maar toch! Ik denk dat we wel even moeten stilstaan bij het feit dat we eten hebben, in overvloed zelfs, en dat dat niet voor iedereen vanzelfsprekend is. Denk daarom alsjeblieft de volgende keer twee keer na voordat je een appel met een klein butsje of een bruine banaan weggooit.
Maar dat is niet het enige. 20-35 procent van de totale uitstoot van broeikasgassen is afkomstig van de productie van voedsel. Voedsel moet verbouwd, geproduceerd, verwerkt, gekoeld of verwarmd en bewaard worden. Dat alles kost energie, veel energie! Het produceren van voedsel kost 10 keer zoveel energie als het oplevert (in kilocalorieën). Dat is op zich al iets om over na te denken, maar wanneer je het eten dan niet benut en weggooit, was al deze energie voor niets. Beetje zonde toch?
Tips
Kortom, voedselverspilling is (een) zonde voor je eigen portemonnee, voor het klimaat en voor de wereld. Gewoon niet meer doen dus! Of, oke, soms is die broccoli opeens helemaal geel geworden of ruikt de kip vreemd. Dan raad ik je natuurlijk aan jezelf geen voedselvergiftiging te geven en die producten weg te gooien. Maar met wat handige tips kun je de voedselverspilling bij jou thuis aanzienlijk verminderen.
TGT of THT, moet je producten echt weggooien na de houdbaarheidsdatum?
Op supermarktproducten kun je twee soorten houdbaarheidsdatums vinden: de TGT datum of de THT datum. THT staat voor ’ten minste houdbaar tot’. Deze datum kom je tegen op producten die niet snel bederven. Een THT-datum is vooral een indicator voor de kwaliteit van het product. Na de THT-datum kun je het product vaak nog prima eten, maar de kwaliteit kan achteruit gaan. Gooi eten waarvan de THT-datum verlopen is dus nooit zomaar weg.
TGT staat voor ‘Te gebruiken tot’, deze tref je aan op meer bederfelijke producten. De TGT-datum geeft de laatste dag aan waarop het product nog voedselveilig is. Na deze datum kan de voedselveiligheid niet meer gegarandeerd worden. Toch gooi ik ook dergelijke producten niet direct na het verstrijken van de datum weg. Ik gebruik altijd even mijn gezond verstand. Hoe ziet het eruit? Groene schimmel? Weggooien! Maar ziet het er nog prima uit, ruik dan even of het product normaal ruikt. Als dit het geval ik durf ik het vaak gewoon nog te eten. Soms wordt je dan verrast door een zure of muffe smaak, en dan weet je genoeg. Toch maar een enkeltje vuilnisbak. Maar vaak kan ik het product nog prima eten. Vertrouw gewoon op je zintuigen. Vroeger toen je oma klein was stonden er geen houdbaarheidsdatums op ingrediënten en zij leeft ook nog (of heeft in ieder geval een hele tijd geleefd, anders was jij hier niet).
Meten is weten
‘Meten is weten.’ Nog een cliche dat in dit geval ook weer helemaal waar is. Je kent het vast, je moet voor 2 personen rijst koken. Je doet wat rijst in de pan, maar het ziet er zo weinig uit, dus je gooit er nog wat extra bij. Bij het opscheppen blijkt dat je rijst hebt gekookt voor een heel weeshuis. Oeps! Daarom is het verstandig ingrediënten als rijst, pasta of groente af te wegen. Heb je geen idee hoeveel gram je per persoon nodig hebt van een bepaald ingrediënt? Kijk dan eens in de encyclopedie van het Voedingscentrum. Daarin kun je verschillende producten opzoeken. Naast gezondheidsinformatie, bereidingstips en bewaaradviezen vind je daar ook per product de aanbevolen hoeveelheid per portie. Erg handig!
Kliekjesdag
Soms heb je een portie te veel gekookt, no worries, dat overkomt zelfs de beste chefs. Niet weggooien dat eten, je hebt er immers zoveel tijd en liefde in gestopt. Doe het gewoon in een bakje en zet het in de vriezer. Als je na een tijdje merkt dat de hoeveelheid bakjes behoorlijk gegroeid is, las je een kliekjesdag in. Je warmt alle bakjes op en iedereen kan genieten van het maaltje waar hij zin in heeft.
De vriezer is je beste vriend
Je kunt niet alleen hele maaltijden invriezen, maar ook losse producten. Ik bewaar bijvoorbeeld altijd mijn brood in de vriezer. Zo heb je elke dag vers brood en hoeft je nooit brood weg te gooien. Hetzelfde geldt voor vlees. Vleessoorten als gehakt en kip kun je prima invriezen.
Maar ook producten die tegen het einde van hun houdbaarheidsdatum aanlopen kun je van de vuilnisbak redden door ze in te vriezen. Denk aan fruit dat je per ongeluk te veel gekocht hebt en nu begint te verouderen. Snijd het in stukken en bewaar het in zakjes in de vriezer. Hiermee kun je altijd een lekkere, koele smoothie maken.
Food waste initiatieven
Heb je nu de smaak te pakken gekregen en heb je je eigen voedselverspilling al teruggedrongen? Ben je een echte No Food Waste activist geworden? Dan zijn er nog enkele leuke initiatieven die voedselverspilling ook op de kaart zetten. Zo bestaat er een app waarmee je kunt zien welke producten bij supermarkten bij jou in de buurt afgeprijsd zijn (dit zijn de producten die tegen het einde van hun houdbaarheidsdatum lopen en ander weggegooid zouden worden). De app kun je downloaden op de site van No Food Wasted.
Ook kun je met een heerlijke dinertje in een van de Instock restaurants je bijdrage leveren. Instock verzamelt producten die anders weggegooid zouden worden bij supermarkten. Aan de chef vervolgens de uitdaging daar een heerlijk 3 of 4 gangen menu mee te bereiden. Het eten is hierdoor niet alleen erg lekker, maar ook elke dag anders. Ik heb zelf al een bezoekje gebracht aan Instock in Den Haag en ik kan het iedereen aanraden.
Tot slot kun je ook in de supermarkt producten redden van de afvalberg. Zo maakt Kromkommer heerlijke soep van misvormde groenten en verkoopt de Albert Heijn ‘buitenbeentjes’, groenten en fruit die er net iets anders uitzien dan de standaarden voorschrijven. Gelukkig smaken deze producten prima en ik vind het daarom ook super goed dat ze gewoon verkocht worden. Echte schoonheid zit van binnen toch? Dat geldt vast ook voor smaak. Een kromme komkommer of vreemde wortel smaakt ook prima.
Handige websites
Neem ook eens een kijkje op een van deze sites:
– Voedingscentrum – Voedselverspilling
– Voedingscentrum – koken met restjes
– Voedingscentrum – bewaarwijzer
Bronnen:
– https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/voeding/vermindering-voedselverspilling
– https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/voeding/nieuws/2017/05/23/minder-voedselverspilling-in-nederlandse-huishoudens
– http://www.voedingscentrum.nl/Assets/Uploads/Documents/Professionals%20-%20Duurzaamheid/Volwassenen-duurzaametenendrinkenfeitenencijfers.pdf
– http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/houdbaarheidsdatum-tht-tgt-.aspx
– Omslag afbeelding: https://radar.avrotros.nl/nieuws/detail/app-tegen-voedselverspilling/
– Afbeelding 1: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/voeding/nieuws/ 2017/05/23/minder-voedselverspilling-in-nederlandse-huishoudens
– Afbeelding 2: https://twitter.com/voedingscentrum/status/583652962532200448
– Afbeelding 3: https://twitter.com/instock_nl
– Afbeelding 4: https://www.instagram.com/p/BWR3LeqlkIV/?taken-by=michael_instock_denhaag&hl=nl
No Comments